පෙර පින් කරන ලද බව

ගා / නාගොඩ, කැප්පිටියාගොඩ,
ශ්‍රී සුදර්ශනාරාමාධිපති
කැප්පිටියාගොඩ කල්‍යාණවංස හිමි

බෞද්ධයා ඉතාම ආදරයෙන් පරිහරණය කරනු ලබන බෞද්ධ සූත්‍ර ධර්මයෙකි. ‘මහා මංගල සූත්‍රය’ ඒ සූත්‍ර නාමයෙන්ම ඒ සූත්‍රය අපට පෙන්වා දෙන යහපත් මාර්ගය පැහැදිලිය ‘අය’ යනු සැපතයි.

පී‍්‍රතියයි, වාසනාවයි, ජයග්‍රහණයයි. ඒ වූ හිතකර අර්ථයෙන් ගෙන දෙන අය යන වචනයට, අප යන උපසර්ග පාදය එක් වූ විට, අප අය අපාය යන පදය සෑදේ. එයින් ගැනෙන අර්ථය සැපයෙන් තොර වූ පී‍්‍රතියෙන් තොර වූ, වාසනාවෙන් තොර වූ ජයග්‍රහණයෙන් තොර වූ ස්ථානය යන්නයි. ඒ වූ අපායට යන පාර, මාවත, මාර්ගය වළහන්නේ නූයි මංගල වේ යයි මංගල යන වචනය විග්‍රහයේදී පැහැදිලි කැරේ. ඒ වාක්‍යය ‘අපාය මං ගලතී මංගලං’ යනුවෙනි. ඒවූ මංගල කරුණු හෙවත් මෙලොව හා පරලොව යහපත, වැඩ සලසන කරුණු ඇතුළත් මංගල සූත්‍රය’ සම්මා සම්බුදු රජාණන්වහන්සේ වෙතින් දේශනා කරුනෙන් ඒ සමාජගත ප්‍රශ්නයෙකට පිළිතුරෙක් ලෙසිනි. ඒ ප්‍රස්තූතය මෙසේ ය.

පෙරැ දඹදිව අයෙකුට ප්‍රශ්නයක් ඇති විය. ඒ මංගල යනු මොනවාද යන්නයි. මේ ප්‍රශ්නය පිළිබඳව සලකා බැලූ අයෙක් මංගල යනුවෙන් යමක් නොවේ. ඇසෙන් දකින දෙය මංගල යයි කීහ. ඒ අර්ථය පිළිනොගත් අයෙක් නෑ! නෑ!! නෑ!!! මංගල කියන්නේ ඇහෙන් දකින දෙය නොවෙයි! කනෙන් අහන දෙය යයි ඊට පටහැනි දෙයක් කීය. මේ අර්ථ දෙකම පිළිගැනීමට අකමැති වූ අයෙක් නෑ ! නෑ !! මංගල කියන්නේ ඇහින් දකින දේවත්, කනෙන් අසන දේවත් නෙවෙයි. සිහි කිරීමෙන් ලබන දේයි’ කීහ. මේ අනුව මංගල යනු මොනවාදයයි හඳුනාගැනීමේදී ඒකීය මතයෙක් ඉදිරිපත් නොවූයෙන්, ඒ වාදයෙකට පෙරැළිණි. ඒ වාදය සමාජයේ නොයෙකුත් දෙනා අතරත, දිට්ඨ මංගල, සුත මංගල මුත මංගල ලෙස පැති රූ කෝලාහල තත්ත්වයකට පත් විය. ඒ තත්ත්වය පැතිරගියේ මිනිසුන් අතර පමණෙක් නම් නොවේ. දෙවියන් අතර ද ඒ කෝලාහලය පැතිර ගියේ ය. ඔවුනට ද ඒ පිළිබඳව ඒ කීය මතයකට එල්බ ගත නොහැකිවිය. එහෙයින් හැම දෙන එකතුව ඒ ප්‍රශ්නයට දෙදෙව් ලොවට අධිපති ශක්‍ර දෙවියන් වෙත යොමු කැරිණි. එහෙත් ශක්‍ර දෙවියන්ටද මේ පිළිබඳ ස්ථිර වචනයෙක් ඉදිරිපත් කිරීමට නොහැකි විය. එහෙත් හේ මංගල යනු කිමෙක්ද යන පැනයට නියම පිළිතුරෙක් හැබෑ පිළිතුරෙක් දීමට සුදුසුකම් ඇති, ඉතා ගැඹුරෙන්ම පිළිතුරු සැපයිය හැකි අයෙකු දැන සිටියේ ය. ඒ මිනිස් ලොව, දඹදිව, සැවැත්පුර දෙව්රම් වැඩ වසන තථාගතයන් වහන්සේ ය. ඒ දැනැම දූත දෙවියෙකු අමතා ජේතවනාරාමයට ගොස් මේ ප්‍රශ්නය ඉදිරිපත් කිරීමට කටයුතු සම්පාදනය කෙළේ ය.ශක්‍ර නියමයෙන් දෙව්රමට පත් ඒ දූත දෙවියා බුදුරජාණන් වහන්සේ වැඩ සිටි ගඳ කිළියට ගොස්, වැඳ එකත්පස්ව සිට විමසන්නට පැමිණි ප්‍රශ්නය බුදුරජාණන් වහන්සේට ඉදිරිපත් කළේ ය. බුදුරජාණන් වහන්සේ ඒ ප්‍රශ්නයට පිළිතුරු සැපැයූ සේක. ඒ මහ මංගල සූත්‍රයයි.

මේ ලියවෙල්ලෙහි ඉහතින් සමස්ත මහා මංගල සූත්‍රය පිළිබඳව ම ඔබ අවධානය යොමු කැර ගත්තත්, මගේ මුඛ්‍යය අදහස එම සූත්‍රය ගැන සපුරාම සාකච්ඡා කිරීම නොවේ! එහි අඩංගු පස්වැනි මංගල කාරණය හෙවත් ‘පුබ්බේච කත පුඤ්ඤතා’ යන පදය පිළිබඳව අවධානය යොමු කැර ගැනීමටයි. ඒ ‘පුබ්බේච කත පුඤ්ඤතා’ යන පදයට අර්ථ ප්‍රකාශ වෙන්නේ ‘පෙර කරන ලද පින් ඇති බව‘යි යන්නයි. ඒ නිවැරැදි මැ අර්ථ කීවෙකි. එහෙත් මේ අර්ථ ගැන්වීමෙහි ඇතුළත් ‘පෙරැ’ යන පදය විෂයයෙහි බොහෝ දෙනා අර්ථ ගන්වා ගන්නේ ‘පෙරැ ආත්මයෙහි’ යනුවෙනි ඒ එසේ වීමට කිසි යුක්තියෙක් නැති. මක් නිසා ද යත් පෙර යන පදයෙන් කෙසේවත් ආත්මය යන්නෙන් ගම්‍යය මාන නොකැරෙන නිසාය. ඒ පදකැටියට අර්ථ ගන්වා ගැනීමේදී පෙර ආත්මයෙහි කරන ලද පින් ඇති බව සපුරාම ඉවත් කළ නොහැක. එහෙත් ඒ පෙර ආත්මයටම පමණෙක් භාරදිය හැකි තත්ත්වයෙක් නොවේ. පෙරැ යනු අතීතයයි. ඒ අතීතයට පෙරැ ආත්මයටම අයිති නිසා මක් නිසාද යත් අතීතය යන පදයට ඉහත ඉක්ම ගිය. සෑම මොහොතෙක්ම අයිති වෙන නිසා ය. ඒ අනුව පෙරැ කරන ලද පින් ඇති බව ඉහාත්මයට ම අයිති නැත. ඊයේ කරන ලද පිනත් ඇතුළත් යැ ඒ ඊයේ කරන ලද පිනක් මෙලොව පරලොව අභිවෘද්ධිය පිණිසවේ. මේ ලිපිය ඒ පිළිබඳව සාකච්ඡා කිරීමටයි.

බෞද්ධයාගේ අවසාන ප්‍රාර්ථනය නිර්වානයයි. හෙවත් වාන සංඛ්‍යාත තෘෂ්ණාවෙන් මිදීමයි. ඒ තෙක් ගත කරන ජීවිතය ලෞකිකය. ඒ ලෞකික ජීවිතය අරබයා කුසලාකුසල බලපායි. එහෙයින් ලෞකික ජීවිතයේ ආලෝකය ලබා ගැනීමට අකුසල යන්ගෙන් ඉවත්වීම වාගේම කුසලයන්ට සමීපවීම අත්‍යවශ්‍යයය. එයින් අකුසල ආදීනව සිතා ඒ අකුසලයන් වෙතින් ඉවත්විය යුත්තේ ඒ නිසා ය. කුසල් ආනිසංස දායකය. ඒ නිසාම කුසලයන් වෙත සමීප විය යුතු ය. මේ දෙයාකාර තත්ත්වයන් චරණයට සත්වයාට නිදහස බුද්ධ ධර්මයෙන් සහිතක කෙරෙයි. ඒ,

‘යාදිසං වපතේ බීජං - තා දිසං හරතේ ඵලං

කල්‍යාණකාරී කල්‍යාණං - පාපකාරීච පාපකං” යන ගාථා වෙනුදු පැහැදිලිය. ඒ ගාථාවේ අර්ථය ‘වපුරන්නේ යම් ආකාර බිජුවටත් ද, ඊට අනුරූ අස්වැන්නෙක් ඇරැගනී. එසේම යහපත් දෙයක් කළහොත් යහපතක්ද, පාපකාරී දෙයක් කළහොත් අයහපතෙක් ද සිදුවේ යන්නයි. ඒ අනුව යායුතු කුමන පාරෙකැදැයි තීරණ තීන්දු ගැනීමේ අයිතිය සත්වයාට බුදු දහමින් ලබාදී ඇත. විභාගයෙකට පෙනී සිටින අයෙකුට අසමත් වීමේ අයිතියද ඇත. එහෙත් අසමත් වීමට විභාගයකට පෙනී සිටිමේ ඇති හරය ඵලය කුමක්ද? හැකි උත්සාහයෙන් ජය ලැබීමට සමත් වීමට සැරැසීම ඉතා ඤාණවන්ත අනුගමන කළයුතු පිළිවෙළයි.

ඓහලෞකික – පාර ලෞකික අවසන් යහපත් පරමාර්ථය කුසලතාවයෙහි පිහිටීමයි. (කුසලස්ස උපසම්පදා) මෙහි දැක්වෙන කුසල යනු කුමක්ද යනු විමසීම වටී. ඒ පිළිබඳව ඇති විග්‍රහය ‘කූච්ඡිතේ පාපකේ ධම්මේ චලති ඡින්දති විද්ධ්වංසේ’තී ති කුසලං’ යන්නයි. එහි අර්ථය පහත් පව් දහම් සොලවාද කපාද, විනාශ කරා ද ඒ කුසලයි. ‘කු’ යනු පහන් පව් ධර්මයි. ‘සල’ යනු සෙලවීමයි. කැපීමයි. විනාශ කිරීමයි. ඒ අනුව ඒ කිරීම් විධි තුනෙකි. ඒ තදංග, විස්සම්භන, සමුච්ඡේද වශයෙනි. ඒ ලෝකෝත්තර තත්ත්වයේදී කුසලාකුසල සියලු කර්මයන් තුරන් කළ යුතු ය. ඒ එසේ වනතාක් අප වෙතින් විය යුතු කුසලතාහි පිහිටීමයි. ඒ එකවරැ කැරැ ගත නොහැක. ඒ ලෝකෝත්තර පෞරුෂය ඇතිකර ගැනීමට පරියත්ති. (ධර්මය දැනීම) පටිපත්ති (ධර්මය පිළිපැදීම) පටිවේධ, එයින් සරුඵල ලබා ගැනීම ලෙස උපළිවෙල ලෙසින් බුදු දහමෙහි නිර්දේශිතය. එයමැ තවදුර ලිහිල්කර ධර්මය විෂයයෙහි සුනාථ (අසව්) ධාරේථ (ධරව්) චරාථ (සැරිසරව්) යන්න නිර්දේශිතව ඇත. ඒම අද ලෞකික පෞර්ෂය ද කොටස් තුනෙකට අන්තර්ගත කොට ඇත. ඒ දැනුම (විජානන) ආකල්ප (ආවේදන) කුසලතා (මනෝ චාලක) ලෙසය. එවිට පෞරුෂය ගොඩනැඟේ. එවිට පෞරුෂය වනාහී දැනුම, ආකල්ප, කුසලතා හි එකතුවයි.

දැනුම, ආකල්ප, කුසලතා - පෞරුෂය

මෙම අප ව්‍යවහාරයට ගළපද්දී පෞරුෂය යනු පළපුරුද්දයි. එය එකවර ගොඩ නැගීමට, නොහැකිය. ඒ පිණිස දැන පුරුද්ද, දැක පුරුද්ද කළ පුරුද්ද පියවර තුනෙන් හුරුකර පළපුරුද්දේ රැඳවිය යුතු ය.

මේ අනුව පෙර ආත්මයේ රැස් කැරැගත් පින්කම් ද ප්‍රතික්ෂේප නොකර හෙට වෙනුවෙන් ඊයේ රැස් කැරැ ගත් කුසලතා, පෞරුෂය, පළපුරුද්ද පුබ්බේච කත පුඤ්ඤතා හෙවත් පෙරැ කරන ලද පින් ඇති බව යයි සඳහනු කැමැත්තෙමු.