දහම් සුවයෙන් අරුත් ගැන්වෙන අපේ ජීවිත

අම්/ශ්‍රී ගුණරතන මූලික පිරිවෙනේ ආචාර්ය
ශාස්ත්‍රවේදී
යටදොලවත්තේ ජිනසිරි හිමි

සැබෑ බෞද්ධයා තුළ ඇත්තේ විශ්ව ව්‍යාප්ත වූ මෛත්‍රියකි. ඔහු මේ විශ්වයේ පමණක් නොව භවාග්‍රය දක්වාම වූ සෑම ජීවියෙක් ම තම මිතුරකු ලෙස සලකයි. ක්‍රෝධ කිරීම, ගුණමකුකම, කළගුණ නොදන්නාකම, චපල ගති ලෙස නිරතුරුව ම සලකයි. තම වාසියට හෝ බොරු නොකරයි.

මවුපිය වැඩිහිටි ගුරුවරුන්ට නොසැලකීම ද වසල බවක් ලෙස සලකා සැබෑ බෞද්ධයා කටයුතු කරයි. පෞද්ගලික ලාබ අපේක්ෂා ප්‍රාර්ථනා ඉටු නොවන විට ධර්මයට නිගරු නොකරයි. තෙරුවන් ගැන අපමණ ශ්‍රද්ධාවක්, ගෞරවයක්, විශ්වාසයක් සැබෑ බෞද්ධයා සතු වේ.

ඔහු තෙරුවන් වෙතට එළැඹෙන්නේ අපමණ ශ්‍රද්ධාවෙන් ය.

එළඹි සැදැහැ බැවින් සම්‍යක් දෘෂ්ටිය මතුවන ලෙස තෙරුවන් ඇසුරු කරයි. (උපසංකමිත්වා පයිරුපාසති)

තෙරුවන් ඇසුරු කරමින් දහමට අනුගත ව කන යොමු කර ධර්මය අසයි.

ඇසූ පිරූ දහම් හි අරුත් නැවත නැවත පරික්ෂා කර බලයි. (ධාතානං ධම්මානං අතථං උපපරික්ඛති) දහම නිවැරැදි ව වටහා ගෙන ඒ අනුව එම දහම් මඟ පිළිපැදීමට යොමු වේ.( අත්ථං උපපරික්ඛිත්වා (ධම්මං නිජ්ඣානක්ඛමති) ධර්මය පිළිපැදීමට කැමැත්ත ඇති වු විට ඒ සඳහා දිවා රෑ නොබලා ඒ ධර්මය පිළිපැදීමට කැමැත්ත උපදවා ගනී.

ධම්මං නිජ්ඣානාති ඛන්තියා සති ඡන්දෝ ජායති) උපදවා ගත් කැමැත්ත ඇති විට ඒ සඳහා බලවත් වීර්යයක් උපදවා ගනී. (ඡන්ද ජාතො උස්සහති) උත්සාහයෙන් ධර්මය පිළිපැ දී. දහම තම ජීවිතය හා සසඳමින්, තුලනය කරමින් ජීවිතයට ඒකාබද්ධ කර ගනී. සසඳා බලා සිත දහමට අනුව ධ්‍යාන භාවනා මඟින් දියුණු කර ගනී (තුලයිත්ණා පදහති).

මෙසේ හැඩ ගැසුණූ බෞද්ධ ජීවිතය දහමේ සුවයෙන් සුවපත් වේ. සුවපත් වූ කයක් සිතත් ඇති විට දහමට ඇලීම ඇති කරයි. දහමේ ඇළුණු කල බුදුපියාණන් වහන්සේට අපමණ ලෙස බැඳේ. එසේ බැඳුණු විට බුදුපියාණන් වහන්සේ ම තම මව පියා සේ සලකා අපමණ බැතියෙන් උන්වහන්සේ අනුගමනය කරයි. සුපිරිසුදු බුදුදහම තම ජීවිතයට බද්ධ කර ගෙන දහම් සුවයෙන් සුවපත් වේ. මේ සැබෑ බෞද්ධයාගේ ඔප වැටුණු මිනිසත් බවයි. සැබෑ බෞද්ධයා නිරතරුව ම උත්සාහ ගන්නේ ජීවිතය ගුණයෙන් පෝෂණය කර ගැනීමටයි. ඤාණයෙන් වෘද්ධ කර ගැනීමටයි. ගුණ නැණ වැඩුණ ජීවිතය සාරවත් වූ බෞද්ධ ජීවිතය මෙලොව සුව එළඹේ. පරලොව සැප ඇති කර ගනී. සසර ගමන කෙටි කර ගෙන ජීවිතය සඵල කර ගනී.

මෙ මඟ යන බෞද්ධයා මසුරු මල දුරලා ත්‍යාග සම්පදාවෙන් යුතු වේ. සංවර වූ කය, වචන ඇති ව වසයි. නිර්මාණ කුසලතාව ම වඩයි. පින් කිරීම ද පින් දීම ද උතුම් කොට සලකයි. මෙලොව පරලොව සුබ සිද්ධියට අදාළ දේ ම, ඉටු කරයි. තම දහම් ඇස පාදා අන් අයගේ දහම් ඇසද පහදයි. නිවනේ රන් දොරටු විවර වන සේ සම්‍යක් දෘෂ්ඨියෙන් කල් ගත කරයි.