අවිද්‍යාව හඳුනා ගන්න

පොල්පිටිමූකලානේ පඤ්ඤාසිරි හිමි

ස්පර්ශය පිළිබඳව බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කළේ හම ගහපු ගව දෙනක් වගේ කියල. හම ගහපු ගව දෙන වතුරට බැස්සොත් වතුරෙ ඉන්න සත්තු ඇවිල්ලා හානි කරනවා. ගොඩබිමේ හිටියොත් ගොඩබිමේ ඉන්න සත්තු ඇවිල්ලා හානි කරනවා. ගඟක් යටට ගියොත් ගගේ ඉන්න සත්තු ඇවිත් හානි කරනවා. කිසිම තැනක බේරිලා ඉන්න බැහැ.

මෙම ලිපියේ මුල් කොටස පසුගිය සතියේ පළවිය.

සත්ත්වයෙක් සංසාරයේ දිගින් දිගට යාමට හේතුවන මූලික කරුණ වන්නේ අවිද්‍යාවයි. අවිද්‍යාව කියල කියන්නේ කුමක්ද?චතුරාර්ය සත්‍ය නොදැනීමයි. කෙනෙකුට හිතන්න පුළුවන් චතුරාර්ය සත්‍ය නොදැනීම කියන එකෙන් සත්ත්වයෙකුගේ හටගැනීම සිදුවන්නේ කොහොමද? කියලා. චතුරාර්ය සත්‍ය නොදැනීම කියන එක දෙයක ්කියලා සමහරවිට කෙනෙකුට හිතෙන්න පුළුවන්.

එතකොට ඒ චතුරාර්ය සත්‍ය නොදැනීම කියන දෙය මුල්වෙලා සත්ත්වයෙක් සංසාරයේ නැවත නැවත යනවා කියන හැඟීමක් කෙනෙකුට එන්න පුළුවන්. ඒ නිසයි මම මුලින්ම පැහැදිලි කළේ සත්ත්වයා දැනටමත් ඉන්නවා. ඒ සත්ත්වයා දිගින් දිගටම යන්නේ අවිද්‍යාව කරණ කොටගෙනයි. අවිද්‍යාව කියල කියන්නේ කුමක්ද?චතුරාර්ය සත්‍ය නොදැනීමයි. දැනට ඉන්න සත්ත්වයාගේ සිතේ තියෙනවා අවිද්‍යාව කියන කාරණාව. එතකොට අවිද්‍යාව කියන්නේ දුක නම් වූ ආර්ය සත්‍ය දන්නේ නැහැ. දුක ඇතිවීමට හේතුව නම් වූ ආර්ය සත්‍ය දන්නේ නැහැ. දුක නැතිවීම ගැන දන්නේ නැහැ. දුක නැතිවීමේ මාර්ගය ගැන දන්නේ නැහැ. මේ නොදන්නාකමයි අවිද්‍යාව. එහෙමනම් මේ අවිද්‍යාව තියෙන්නේ කාළඟ ද? මේ සංසාරයේ ඉන්න සත්ත්වයන් තුළයි.

අන්න ඒ අවිද්‍යාව මුල් කරගෙන සංස්කාර ඇතිවෙනවා. මොනවගේ සංස්කාරද? අවිද්‍යාත්මක සංස්කාර තමයි හට ගන්නේ. රහතන් වහන්සේ නමකගේ සිතේ තියෙන සංස්කාරයන් ඒවා විද්‍යාත්මකයි. සාමාන්‍ය සත්ත්වයෙක් තුළ තියෙන්නේ අවිද්‍යාත්මක සංස්කාර. සංස්කාර කියන්නේ කුමක්දැයි අපි දැනගත්තාම පහසුයි. සංස්කාර ප්‍රධාන වශයෙන් කොටස් තුනකට බෙදෙනවා. ඒ තමයි කාය සංස්කාර, වචී සංස්කාර, චිත්ත සංස්කාර, කාය සංස්කාර කයත් එක්ක සම්බන්ධ වෙලා තියෙන නිසා ආශ්වාස ප්‍රශ්වාස වලට තමයි කාය සංස්කාර කියලා කියන්නේ.

වචී සංස්කාර කියල කියන්නේ වචනයත් සමඟ සම්බන්ධ වෙලා තියෙන සංස්කාර. ඒවා තමයි විතක්ක, විචාර, අපි යම්කිසි වචනයක් කියන්න හදනකොට විතක්ක නැතිනම් මනසින් කල්පනා කරල තමයි ඒක ඉදිරිපත් කරන්නේ. විතක්ක කරනවා ඒක විචාරය කරනවා.විතක්ක විචාර කියන්නේ එක දිගට පොඩි ළමයි කියවනව වගේ වචන වැලක් කියවීම නෙමෙයි. ඒක විතක්ක කරල විචාර කරල තමයි අපි ප්‍රකාශ කරන්නේ.

ඒක තමයි වචී සංස්කාර. ඊළඟට චිත්ත සංස්කාර කියල කියන්නේ මේ විඳීම හඳුනා ගැනීමයි. වේදනාව හඳුනා ගැනීම වේදනා සංඥා කියල කියනවා. සංස්කාරය කියල කියන්නේ සංස්කාර වන දේට තමයි. සංස්කාරය කියලා කියන්නේ හේතූන් නිසා හටගන්නා දෙයක් සබ්බේ සංඛාරා අනිච්චාති. මේ සියලු සංස්කාර ධර්මයන් අනිත්‍යයි. පටිච්ච සමුප්පාදයේ දී සංස්කාර කියල කියන්නේ කාය සංස්කාර, වචී සංස්කාර, චිත්ත සංස්කාර ඊළඟට වෙනත් සූත්‍රවල දී විග්‍රහ වෙන ආකාරයට පංච උපාදානස්කන්දයේදීත් සංස්කාර කියන කොටස අහුවෙනවා. ඒකෙදී සංස්කාර කියල කියන්නේ චේතනාවලට. රූප සංචේතනා, ශබ්ද සංචේතනා, ගන්ධ සංචේතනා, රස සංචේතනා, පොට්ඨබ්බ සංචේතනා, ධම්ම සංචේතනා මේ චේතනාවලට තමයි එතැන දී සංස්කාර කියල කියන්නේ. මෙතැනදී සංස්කාර කියල කියන්නේ කාය සංස්කාර, වචී සංස්කාර, චිත්ත සංස්කාර, මෙන්න මේ සංස්කාර මුල්වෙලා විඤ්ඤාණය හටගන්නවා.

විඤ්ඤාණය කියල කියන්නේ දැනගැනීම විජානා තිතීකෝ විඤ්ඤාණං. මේ විඤ්ඤාණය මායා කාරයෙක් හැටියටත් පෙන්වා දෙනවා. විඤ්ඤාණයෙන් තමයි අපට විජ්ජාව පෙන්වනවා වගේ එක එක දේවල් පෙන්වන්නේ. විඤ්ඤාණ හයක් තියෙනවා. ඇසේ විඤ්ඤාණය කනේ විඤ්ඤාණය, නාසයේ විඤ්ඤාණය, දිවේ විඤ්ඤාණය, කයේ විඤ්ඤාණය, මනසේ විඤ්ඤාණය, වර්තමාන කාලයේ බොහෝ අය පටලවාගන්න තැනක් තමයි මේ. විද්‍යාත්මකව බලා, විඤ්ඤාණය තියෙන්නේ මොලයේ ද?

විඤ්ඤාණය තියෙන්නේ හදවතේද? විඤ්ඤාණය තියෙන්නේ කොහේද? ඔය වගේ ප්‍රශ්න ගොඩක් ඒ අයට තියෙනවා. මේ වගේ ප්‍රශ්න අශ්‍රැතවත් පෘථග්ජන පුද්ගලයන්ට තමයි එන්නේ. ශ්‍රැතවත් ආර්ය ශ්‍රාවකයාට ඒ වගේ ප්‍රශ්න එන්නේ නැහැ. ශ්‍රැතවත් ආර්ය ශ්‍රාවකයා බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කළ ආකාරයට තමයි කල්පනා කරන්නේ.

බුදුරජාණන් වහන්සේ විඤ්ඤාණ හයක් ඇති බව දේශනා කර තියෙනවා .ඇස– රූපය මුල්වෙලා ඇසේ විඤ්ඤාණය, කන – ශබ්දය මුල්වෙලා කනෙහි විඤ්ඤාණය නාසය – ගඳ සුවඳ මුල්වෙලා නාසයේ විඤ්ඤාණය, දිව – රසය මුල් වෙලා දිවේ විඤ්ඤාණය , කය – පහස මුල්වෙලා, කයේ විඤ්ඤාණය , මනස – අරමුණු මුල්වෙලා මනසේ විඤ්ඤාණය හටගන්නවා. ඒ විඤ්ඤාණය හේතු කරගෙන නාම –රූප ඇතිවෙනවා.

අපේ ජන සමාජයේ ඇතැම් අය විග්‍රහ කරන්නේ නාම රූප විදිහට ගත්තේ රූප, වේදනා. සඤ්ඤා. සංස්කාර, විඤ්ඤාණ කියන පංච උපාදානස්කන්ධය. එය දෙකට බෙදනවා. ඒ කොහොමද? රූප කියන්නේ පඨවි ආපෝ තේජෝ වායෝ කියන සතර මහා ධාතුන්ගේ හටගන්නා එකක්. නාම කියන්නේ වේදනා, සඤ්ඤා,සංස්කාර විඤ්ඤාණ කියලයි ලංකා ජන සමාජය තුළ ඇතැම් අය විග්‍රහ කරන්නේ,

බුදුරජාණන් වහන්සේ ඉතා පැහැදිලිව විභංග සූත්‍රයේ දි මොකක් ද, නාම රූප කියල විස්තර කරනවා. ඕනෑම කෙනෙකුට එය බලන්න පුළුවන්. ඊළඟට මජ්ක්‍ධිම නිකායේ පළවෙනි කොටසේ සම්මා දිට්ඨි සූත්‍රයේ දී උන්වහන්සේ පෙන්වා දෙනවා, නාම රූප කියන්නේ කුමක්ද කියලා. උන්වහන්සේ දේශනා කරන්නේ නාම කියල කියන්නේ වේදනා, සඤ්ඤා, චේතනා පස්ස මනසිකාර, රූප කියන්නේ පඨවි. ආපෝ, තේජෝ, වායෝ කියන සතර මහා ධාතුන්. ඒ සතර මහා ධාතුන්ගෙන් හටගන්නා දේවල්. එහෙනම් ඒක තමයි නාම – රූප කියලා කියන්නේ. බුදුරදුන්ගේ බුද්ධ වචනය හරියටම පැහැදිලි කරල තියෙනවා,නාම යනු වේදනා ,සඤ්ඤා,චේතනා ඵස්ස, මනසිකාරය,රූප යනු පඨවි, ආපෝ, තේජෝ.වායෝ යන සතර මහා ධාතුන් සහ සතර මහා ධාතුන්ගෙන් හටගන්නා දේවල්. නාම රූප මුල්වෙලා ආයතන හයක් හටගන්නවා. ඒ තමයි ඇස, කන, නාසය ,දිව, කය. මනස. මේ ආයතන හය ඇතිවුණාම අපට සම්බන්ධ වෙනවා, ස්පර්ශය. ඇස තියෙනකොට, රූප තියෙනකොට, ඇසේ විඤ්ඤාණය තියෙන කොට මේ තුන එකට එකතු වෙනවා. ‘තින්නං සංඝති ඵස්සෝ’ කියනවා. එතකොට අපිට ඇසත් රූපත්, ඇසේ, විඤ්ඤාණයත් එකට එකතු වුණාම ඇස ස්පර්ශ වෙනවා. කන ශබ්ද විඤ්ඤාණය එකතු වුණාම කනේ ස්පර්ශය ඇතිවෙනවා. නාසය, ගඳ සුවඳ විඤ්ඤාණය එකතු වුණාම නාසයේ ස්පර්ශය, දිව රසයයි විඤ්ඤාණයයි එකතු වුණාම දිවේ ස්පර්ශය .කයයි පහසයි විඤ්ඤාණයයි එකතුවුණාම කයේ ස්පර්ශය ඇතිවෙනවා. මනස අරමුණයි විඤ්ඤාණයයි එකතු වුණාම මනසේ ස්පර්ශය. අප සාමාන්‍ය ජන ජීවිතයේ දී හිතාගෙන ඉන්නේ කය තමයි ස්පර්ශ වෙන්නේ කියල. නමුත් කය විතරක් නොවේ, ඇසත් ස්පර්ශ වෙනවා. කනත් ස්පර්ශ වෙනවා. නාසයත් ස්පර්ශ වෙනවා. දිවත් ස්පර්ශ වෙනවා. මනසත් ස්පර්ශ වෙනවා.

මේ ආයතන හය ම ස්පර්ශ වෙනවා. ආයතන තියෙන කොට ස්පර්ශය ඇතිවෙනවා. ස්පර්ශය පිළිබඳව බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කළේ හම ගහපු ගව දෙනක් වගේ කියල. හම ගහපු ගව දෙන වතුරට බැස්සොත් වතුරෙ ඉන්න සත්තු ඇවිල්ලා හානි කරනවා. ගොඩබිමේ හිටියොත් ගොඩබිමේ ඉන්න සත්තු ඇවිල්ලා හානි කරනවා. ගඟක් යටට ගියොත් ගෙඟ් ඉන්න සත්තු ඇවිත් හානි කරනවා. කිසිම තැනක බේරිලා ඉන්න බැහැ. ඇස, කන, නාස, දිව , මනස තියෙනවා නම්, ස්පර්ශය සිද්ධ වෙනවා. සම ගැසූ ගව දෙන වගේ හැමතිස්සේ ම අපට පීඩා විඳගෙන තමයි ඉන්න සිද්ධවෙලා තියෙන්නේ. ස්පර්ශය තියෙනවා නම්, විඳීම ඇතිවෙනවා. ඇස, රූප, ඇසේ විඤ්ඤාණය තියෙනවා නම් ඒ තුනේ එකතුවෙන් ඇතිවෙනවා ස්පර්ශය. එය සැප වේදනාවක් වෙනවිට අපට ඇතිවෙනවා සැප විඳීමක්. ඒ සැප විඳීමක් නැතිනම් අපට හටගන්නේ දුක් විඳීමක්. සමහර වෙලාවට අපට හටගන්නේ උපේක්ෂා විඳීමක්. සැප විඳීමක් මුල් වෙනකොට අපි ඒකට ඇලෙනවා. විඳීම හටගන්නවා. ඒ විඳීම මුල්කරගෙන තණ්හාව හටගන්නවා. තණ්හාව කියන්නේ ඇලී යන ස්වභාවය.

ඉතිරි කොටස බිනර අමාවක පෝදා ඔක්තෝබර් 08 පත්‍රයේ පළවේ.

අයන්ති විතාන