සිදු කළ පාපය හා සිදු නොකළ කුසලය ගැන පසුතැවෙනවා ද ?

ඌරුගමුවේ
අස්සජී හිමි

පංච නීවරණ අතර සිව්වැන්න උද්ධච්ච කුක්කුච්චය යි. පුද්ගලයකුගේ නුවණැස දුර්වල කොට නිවන් මඟ අවහිර කරවීමට සෙසු නීවරණ ධර්ම සේ ම මෙම උද්ධච්ච කුක්කුච්චය ද හේතු වෙයි.

උද්ධච්ච යනු සිත එක් අරමුණක නොපිහිටා නොසන්සුන්ව නොයෙක් නොයෙක් අරමුණුූ කරා විසිර පැවතීමයි. කුක්කුච්ච යනු කළ දුසිරිත් හා නො කළ සුසිරිත් පිළිබඳ ව ඇතිවන පසුතැවිල්ල ය. එනම් “මම පාපයක් කළෙමි” යි තමා කළ පාපය ගැන පසුතැවීම මෙන්ම “මට කුසල් කිරීමට නොහැකි වූයේ යැ”යි, සිදු නොකළ කුසල කර්ම ගැන පසුතැවීමයි. ඇතැම් විට ඒ ඒ පුද්ගල මානසික ස්වභාවය අනුව සිදු නො කළ පාපය ගැන හා සිදු කළ කුසලය ගැන ද පසුතැවෙන අවස්ථා උදාවිය හැකි ය.

එසේම නිවැරැදි දෙය වැරැදි දෙයක් ලෙසත්, වැරැදි දෙය නිවැරැදි දෙයක් ලෙසත් පහළ වන සිතිවිලි ද කුක්කුච්ච ගණයට අයත් වෙයි. මෙහි දී කරුණාව පෙරැදරි කරගෙන හෙවත් කරුණා වේශයෙන් ඇතිවන කුක්කුච්චයෙන් පවතියි. එනම් තමන්ට උපකාර කළ මව්පියන්, ගුරුවරුන් හා තවත් පුද්ගලයන් වෙත කිසිදු සැලකිල්ලක් කිරීමට ඉඩක් නොලැබුණේ යැයි සිතමින් පසුතැවීමයි. එසේ සිතනුයේ ඔවුනට දයාව දක්වන්නා වූ ස්වරූපයකිනි.

තවත් සමහරු කෝපය නිසා හෝ ලාභය පිණිස හෝ සතුන් මැරීම, අනුන්ට හිංසා පීඩා කිරීම සිදුකොට අවසානයේ සිදු කළ පාපය ගැන පසුතැවෙති.

ඒ තමා විසින් පීඩා කරන ලද මිනිසුන්ට හා මැරූ සත්ත්වයන්ට අනුකම්පා කරන ස්වරූපයකිනි. එසේ අනුකම්පා කිරීම, දයාව දැක්වීම සිදුකළ පාපය අඩුවීමට හේතුවක් වෙතැයි, සමහරු කල්පනා කරති. එහෙත් මෙම කුක්කුච්චය, කළ පාපය අහෝසිවීමට හෝ අඩුවීමට හේතුවක් නොවේ.

එසේම තවත් සමහරු කුසල් නො කොට කුසල් කළ හැකිව තිබූ අනන්ත අප්‍රමාණ අවස්ථාවන් ගැන සිහිපත් කරමින් පසුතැවෙති. තමා පෙර කුසල් කිරීමට සිතූ අවස්ථාවන් මතකයට නගා ගනිමින් මෙසේ කල්පනා කරති.

“මහා දානමය පින්කමක් සපුරා ගැනීමට මම අපේක්ෂා කරගෙන සිටියෙමි. එහෙත් නිවාඩු නොමැතිවීමත්, පවත්නා අධික කාර්යබහුලතාවත් නිසා එය සිදුකරගත නොහැකි වුණි. සිල් සමාදන්වීමට අපේක්ෂා කරගෙන සිටි නමුත් නිවෙස්වල පවත්නා කරදර නිසා ඊට අවස්ථාවක් නොලැබුණි.” යනාදී ලෙස පශ්චත්තාප වෙති. කුසලයට කිසිදු අවස්ථාවක් නොලැබුණු හෙයින් එය පශ්චත්තාපයක් ම පමණෙකි.

උද්ධච්ච කුක්කුච්චය නිසා කිසිවක් එක දිගට කරගෙන යාමට අවස්ථාවක් නො ලැබෙයි. අහිතකර සිතිවිලි මඟින් ඊට නොයෙකුත් බාධා පැමිණෙන්නේ ය. එසේම විවේක ස්ථානයක හිඳ භාවනා වැඩුව ද ඔහුට ඉතා සුලු දෙය කෙරෙහි පවා සැක ඇති වී ඒවා තමන්ම විසඳා ගැනීමට යාමෙන් භාවනාවට ද බාධා ඇති කර ගන්නේ ය.

සිත සන්සුන් කරගෙන කුසල් අකුසල් කවරේදැයි තේරුම් ගැනීම මෙම නීවරණ ධර්මය තුරන්කර ගැනීමේ එකම මඟ යි. නොඑසේ නම් කුසල් යැයි සිතා ඊට අදාළ නොවන දේ පවා සිදු කිරීමට පෙළඹෙනු ඇත. ධර්මය පිළිබඳ අවබෝධයක් තිබීම මෙම නීවරණ තුරන්කර ගැනීමට බෙහෙවින්ම උපකාර වෙයි.

කැප අකැප දේ පිළිබඳ සැක තැන් වෙතොත් ඒවා විචාරා විමසා නිවැරැදි දේ වටහාගත යුතු ය. වෙසෙසින් විනයෙහි ඇල්ම ද, නුවණින් සහ වයසින් වැඩිහිටි තෙරුන් වහන්සේ හා උතුමන් ඇසුරු කිරීම ද මෙයින් මිදිය හැකි මගයි. එපමණක් ද නොව උද්ධච්ච කුක්කුච්චය ප්‍රහීණ කළ උතුමන් හා ඇසුරට යොමු වීමත්, සතර ඉරියව්වේ දී ම මේ පිළිබඳ මනා සිහියෙන් පසුවීමත් ඉතා වැදගත් ය. මෙම උද්ධච්ච කුක්කුච්චය සහමුලින් ම ප්‍රහීණ වන්නේ අරහත් මාර්ගයෙනි.