දම්පද මිහිර 7

ගුණයට පිදිය යුතු කිමද යනු ඔබ දත යුතු

මොරවක
සෝරත නා හිමි

ජීවිතය යනු කුමක්ද? කියල ඇහුවොත් ඔබ දෙන පිළිතුර මොනවගේ වේවිද? ජීවිතය යනු මේ ශරීරයයි කියල තමයි ලෝකයේ වැඩි දෙනෙක් හිතාගෙන ඉන්නෙ. ජීවිතය ජීවත් කරවීම කියල ඒ අය හිතන්නෙ පසිඳුරන් පිනවීමත් සඳහා වෙහෙසීමත් පමණයි. ලෝකයේ වෙළෙඳපොළක් හැදෙන්නෙ ඒ ඉඳුරන් පිනවීම පිණිස අවශ්‍ය කාම සම්පත් අලෙවි කිරීම පිණිසයි.

විද්‍යාත්මක ලෝකය පුරාම පර්යේෂණ කෙරෙන්නෙ එක්කො කාම සම්පත් ගැන,නැත්නම් කාමය ගොදුර කරගන්න ඉන්ද්‍රිය පංචකය ගැන. ඒ සියලු පර්යේෂණ ධර්මානුකූලව හඳුන්වන්න වෙන්නෙ අනාර්ය පර්යේෂණ කියල.

කෙනෙක් තව කෙනෙක් කෙරෙහි ප්‍රසාදයක් ඇතිකර ගෙන හිතවතෙක් කියල හඳුනා ගන්නෙ තමන්ට පංච කාමය සපුරා ගැනීම පිණිස ඔවුන්ගෙන් ලැබෙන ඍජු හෝ වක්‍රාකාර උදව් උපකාර නිසා ඒවට පුංචි හෝ බාධාවක් සිදුකරන කෙනෙක් හිටියොත් එයා කෙරෙහි ඇති වෙන්නෙ අප්‍රසාදයක්.

ඒත් ගත පෝෂණය කරන්න උදව් කරන කෙනාට වඩාහිත පෝෂණය කරගන්න උදව්’ කරන කෙනා තමයි සැබෑම කල්‍යාණ මිත්‍රය වෙන්නෙ. සිත පෝෂණය කරන්න අවශ්‍යම දේ ධර්මයයි. ඒ නිසා වටිනා දෙයක් කෙනෙකුට දෙන්න ඕනෙ නම් ඔහු කළ යුත්තේ ධර්මය දීමයි.

පෝෂණය වූ හිතක් තියෙන කෙනෙකුට නිරන්තර සතුටක් තියෙනවා. දුගති භය නැතිව යනව. දුක ජය ගන්නෙත් එවැනි අය. මේක මට හිතෙන විදිය නම් නෙවෙයි. බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ප්‍රත්‍යක්ෂ ඤාණයෙන් අවබෝධ කරගෙන ලොවට හෙළි කළ දහම තුළ තියෙන විදිය.

සැරියුත් මුගලන් දෑ අගසව්වන් වහන්සේ දහසක් පමණ මහා සංඝයා පිරිවරාගෙන රජගහ නුවරට වැඩම කළා. මේ ආරංචිය ලැබුණූ බොහෝ පිරිසක් උන් වහන්සේලාට දන් පැන් පූජා කරල පින් රැස් කර ගත්ත. එවැනි දානයක් වැළඳූ එක අවස්ථාවක , සැරියුත් හාමුදුරුවො දානානිසංස දේශනාවේදී මෙහෙම පැහැදිලි කිරීමක් කළා.

තනිවම දන්දෙන අය භවභෝග සම්පත් විතරක් ලබනව. හැබැයි පරිවාර සම්පත් ලබන්නෙ නෑ. තමා දන් පින් නොකොට අන් අය ලවා පමණක් දන්පින් කරවන අය පරිවාර සම්පත් ලබනව. ඒත් භවභෝග ලබන්නෙ නෑ. තමනුත් දන්පින් නොකොට අනුන් ලවා කරවන්නෙත් නැති අය භවභෝග වගේම පිරිවර සම්පතත් නැතුවයි උපත ලබන්නෙ. පිරිවර එකතු කරගෙන දන් පැන් පූජා කරන අය භව භෝග සම්පත් වගේම උපනූපන් ජාතිවල පරිවාර සම්පත්තියත් ලබනව“

මේ දේශනාව ශ්‍රවණය කළ තරුණයෙක් එය හොඳින් ධාරණය කර ගත්ත. දහසක් වූ ඒ මහා සංඝයාට දානයක් පිළියෙල කළා. ඒ සඳහා මුළු ගමම දායක කරගන්න ඔහු ලොකු වෙහෙසක් දැරුව. තවත් එක් ව්‍යාපාරිකයෙක් කහවනු දහසක් වටිනා වස්ත්‍රයක් ගෙනැවිත් මේ තරුණයාට දීල කිව්ව .මේක අලෙවි කරල දානයේ අඩුපාඩු සපුරා ගන්න’ කියල . ඒත් දානයට අවශ්‍ය සියල්ල සම්පූර්ණයි. ඒ නිසා වස්ත්‍රය අලෙවි කරන්න අවශ්‍ය වුනේ නෑ.

දානය පූජා කළාට පස්සෙ මේ තරුණය ගම්වැසියන්ගෙන් ඇහුව,මේ වටිනා වස්ත්‍රය කාටද පූජා කරන්න සුදුසු කියල. ආධ්‍යාත්මික දියුණුව කැමති ටික දෙනෙක් කිව්ව. ඒක පූජා කළ යුත්තේ නිර්මල ධර්මයෙන් අපේ සිත් පෝෂණය කරන සැරියුත් හාමුදුරුවන්ට කියල. ඒත් වැඩි පිරිසක් තීරණය කළේ ‘අපේ මගුලට,අවමගුලට වගේම අනෙක් හැමදේටත් අප ළඟ ඉන්න දේවදත්ත හාමුදුරුවන්ටයි ඒක පිදිය යුත්තේ කියල.

ඒකෙන් අපට හඳුනා ගන්න පුළුවන් සැරියුත් හාමුදුරුවන්ගෙ මෙහෙවර වුනේ මොකක්ද? දේවදත්තගෙ මෙහෙවර වුනේ මොකක්ද? කියල. ඒ වගේම ව්‍යවහාරික ලෝකයේ වැඩි පිරිසක් වැඳුම් වගේම පිදුම් කරන්න කැමති වෙන්නෙ, තමන්ගේ කාමභෝගී ජීවිතයට උදව් කරන අයට, කොහොම වුනත් අන්තිමට වස්ත්‍රය පූජා කළේ දේවදත්තට.

දේවදත්ත මේ වටිනා වස්ත්‍රයෙන් සිවුරක් සකස් කර ගත්ත. ඒක පොරවගෙන උඩඟු සිත් ඇතිව ඒ මේ අතර සැරිසරන්න පටන් ගත්ත. බුද්ධිමත් සැදැහැති පිරිස් මේක දැකල කිව්වෙ ඇතුළත වටිනාකමක් නැති දේවදත්ත වගේ කෙනෙකුට මේ සිවුර ගැළපෙන්නෙ නෑ. ඒක ගැළපෙන්නෙ ඇතුළත වටිනාකම පිරුණු සැරියුත් හිමියන් වගේ උතුමෙකුට නේද කියල.

මේ අතර රජගහනුවර ඉඳල දෙව්රම් විහාරයට භික්ෂූන් වහන්සේ නමක් වැඩම කළා. උන් වහන්සේ බුදුරජාණන් වහන්සේ සමඟ දැහැමි පිළිසඳර කතාවෙ යෙදෙන ගමන් මේ සිද්ධිය ගැනත් සැලකළා. ඒ වගේ වෙලාවට කුමක් හෝ දහම් කරුණක් කියාදීමත් බුදුහාමුදුරුවන්ගෙ සිරිතක්. සංසාර ගමනෙදී නොගැළපෙන ඇඳුම් ඇඳගෙන දේවදත්ත පව් කරගත්තු තවත් අවස්ථා තියෙනව. දේවදත්ත එක භවයක ඇත්තුන්ට මාරයෙක් වෙලා හිටිය. ඒ කියන්නෙ කැලේ සැඟවී ඉඳල, තනිවන ඇතුන් පසුපස ගිහින් උපක්‍රමශීලිව ඒ ඇතුන් මරල ඇත්දළ කපා ගන්නව. ඒව නාගරික වෙළඳපොළේ මිල කරල මහත් ධන සම්පත් උපයා ගන්නවා. ඔහු යැපුනෙත් අඹුදරුවන් පෝෂණය කළෙත් ඒ මුදල්වලින්.

දවසක් ඔහු කැලේදී අපූරු සිදුවීමක් දැක්ක.තුරු සෙවණක පසේබුදුවරයන් වහන්සේ නමක් වැඩ සිටිනව. එතැනින් යන අලි ඇතුන් එකා පසුපස පෙළට ඇවිත් උන් වහන්සේට දෙදණ නමා ගෞරව කොට පිටත්ව යනව. ඔහුට පසේබුදුරජාණන් වහන්සේ ගැන අවධානයක් හෝ පැහැදීමක් ඇති වුනේ නැහැ. දළ ඇතුන් දණ නමන හැටි විතරයි ආසාවෙන් බලා සිටියෙ.

ඔහුට මෙහෙම කල්පනාවක් ඇති වුණා. මේ ඇතුන් වන්දනා කරන්නෙ කසාවතට. මා වුනත් කහ වතක් පොරෝගෙන මේ විදියට ගහක් යට වාඩි වෙලා හිටියොත් මගේ ළඟත් මේ ඇත්තු දණ නමනව. එතකොට කරදර නොවීම අන්තිම ඇතා අල්ලගන්න පුළුවන්. ඒත් මම කොහොමද සිවුරක් හොයා ගන්නෙ’

දවසක් ඔහු දැක්ක වැවක් ළඟ ගහක් යට සිවුරක් තියෙනව. පසේබුදුවරයන් වහන්සේ නමක් වැවේ පැන් පහසු වෙනව. ඔහු සිවුර සොරකම් කළා. ඒ සිවුරත් පොරවගෙන තියුණු අවියකුත් සිවුර අස්සෙ සඟවාගෙන අතු ඉති විහිදුණූ ගහක් යට ඉඳගත්ත.

මේ කාලෙ අප මහා බෝසතාණන් වහන්සෙ ඇත් පරපුරක නායකත්වය දරමින් සිටිය. මේ ඇත් රංචුව ඇත්මරුවා සිටි ගහ අසලින් ඉදිරියට යද්දී සිවුර දැකල නතර වුනා. දෙදණ නමා වන්දනා කරල එකා පසුපස එකා ඉදිරියට ඇදෙන්න පටන් ගත්ත. ඇතුන් දෙස සොර සිතින් බලා සිටිය ඔහු අන්තිම ඇතා සියුම් විදියට මරා ගත්ත. දළ කපා ගෙන ගිහින් සුපුරුදු විදියට අලෙවි කළා. අරහත් ධජය පොරෝගෙන මේ උපාය ටික කලක් කරගෙන යන්න ඔහුට පිළිවන් වුණා.

ඇත් කුලේ නායක ඇතාට, තම රංචුවේ ඇතුන් එකිනෙකා අඩු වෙන බව දැනෙන්න පටන් ගත්තා. එක දවසක් ඇත් නායකයා සියලු ඇතුන්ට පසුපසින් කල්පනාකාරීව ගමන් කළා. එදා ඇත්මරුවාගෙ ඉලක්කයට බෝසත් ඇතා. විස පෙවූ සුපුරුදු අවිය අමෝරාගෙන පිටුපසින් තමාට සමීප වන ඇත්මරුවා දුටු ඇත් රජුන් ඉවතට පැනල ඔහුගේ පහරින් බේරුණා. සැණෙකින් සොඬ ඔසවාගෙන විදුලි වේගයෙන් ඇත්මරුව දෙසට හැරුණා. ඔහු තමා ළඟ තිබූ ගසක කඳට මුවා වුණත් බේරෙන්න බැරි වුණා. ඇත් රජු ගසත් සමගම සොඬින් උදුරා ගත් ඔහු ඉහළට ඔසවන විටම පැටලී තිබූ සිවුර ඇතා ඉදිරියෙ බිම වැටුණ. සිවුර දුටු සැණින් ඇත් රජුගේ සිත වෙනස් වුණා. ඉහළට එසවූ වේගය අඩු වුනා. හෙමිහිට බිම තිබ්බ. ඔහුට අනතුරක් නොකරම ඇත් රංචුව පිටුපසින් බෝසත් ඇතා ඉදිරියට ගමන් කළා. දේවදත්තට එදත් බෝසතාණන් වහන්සේගෙන් ජීවිත දානය ලැබුණ. “මහණෙනි දේවදත්ත නොගැළපෙන ඇඳුම් ඇඳගෙන එදත් කළේ වැරදි දේමයි. අද කරන්නෙත් වැරදි දේමයි”

මේ දළ කයම ජීවිතයයි කියල හිතාගෙන පංච කාමයට ගිජුවෙන සත්වයා කොතැන ඉපදුනත් ලැබෙන්නෙ ඔය ඉන්ද්‍රිය ටිකම තමයි. එදාට කරන්නෙත් දුක් විඳ ඒ ඉඳුරන් පිනවන්න වෙහෙසෙන එකම පමණයි. ඒත් සද්ධා, විරිය, සති, සමාධි, පඤ්ඤා කියන ඉන්ද්‍රිය ධර්ම වඩන කෙනා. මෙලොව සතුටත් සොයා ගන්නව. පරලොව දුගතියෙන් අතමිදෙන මගත් සොයා ගන්නව. සසරින් අත මිදෙන පිළිවෙළත් අවබෝධ කරගන්නව.

කහවත උතුම් වෙයි
මහණ බමුණන් පෙරවයි
තිලොවෙහිම වැඳුමයි
නමින් අරහත් ධජය නම් වෙයි

කෙලෙසුන් පිරුණු සිත
සංවර කමක් දෙනු නැත
බොරුවෙන් අපරිමිත
ගෙවන අය කහවතට හොඳ නැත

කෙලෙස් මළ සිඳලන
සංවර කමින් සපිරුණ
සිල් සුවඳ විහිදෙන
අයට කහවත වටී නිතියෙන

සද්ධා විරිය සති
සමාධිය ප්‍රඥා නිති
වැඩූ ඉඳුරන් ඇති
අයට කහවත හොඳින් ගැළපෙති

දම්පද මිහිර 6 - සුබ ලෙසට අරමුණු ගත් අය දකිමු වැනසුණු