වර්තමානයේ දී මාර්ගඵල ලැබිය නොහැකිද?

හල්මිල්ලකුලමේ සුජාතඤාණ හිමි

මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් පැතීම වරදක් නොවන අතර හුදෙක් එය අතෙහි සිටින කුරුල්ලා අතහැර අත්තේ සිටින කුරුල්ලන් පැතීම වැනි ක්‍රියාදාමයකි. මන්ද? බුදුවරයන් වහන්සේ නමක් පහළ වීමට ඉතා දිගු කාල පරාසයක් ගත වේ. එය විටෙක කල්ප ගණනකින් මත්තෙහි සිදුවෙන ක්‍රියාවලියකි. කල්පයක් යනු ඉතා දීර්ඝ කාලයකි.

වර්තමානයේ බොහෝ දෙනෙකු නගන පැනයක් වනුයේ ශාසන බ්‍රහ්මචරියාව පිරීම තුළින් පෙර මෙන් මගඵල ලැබිය හැකි ද? යන්නයි. ඇතැමුන් ඉක්මන්ව සිතනුයේ මෙකල කොතෙක් භාවනා කළද එහි ප්‍රතිඵලයක් නොමැති බවයි. ඇතැමෙක් ඉනුදු නොනැවතී ගෞතම බුදුරදුන්ගේ බුදු සසුන අතහැර මෛත්‍රී බුදුරදුන්ගේ සසුනෙහි දී නිවනද පතති.

මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් පැතීම වරදක් නොවන අතර හුදෙක් එය අතෙහි සිටින කුරුල්ලා අතහැර අත්තේ සිටින කුරුල්ලන් පැතීම වැනි ක්‍රියාදාමයකි. මන්ද? බුදුවරයන් වහන්සේ නමක් පහළ වීමට ඉතා දිගු කාල පරාසයක් ගත වේ. එය විටෙක කල්ප ගණනකින් මත්තෙහි සිදුවෙන ක්‍රියාවලියකි. කල්පයක් යනු ඉතා දීර්ඝ කාලයකි.

මේ මහා භද්‍ර කල්පයෙහි බුදුවරු පස්නමක් පහළ වන අතර ඉන් හතර නමක් මේ වන විට පහළ වී අවසන්ය. කකුසඳ, කෝණාගම, කස්සප හා ගෞතම යන සම්බුදුවරුන් පහළ වුණ අතර මේ පවතිනුයේ ගෞතම සම්බුදුන්ගේ ශාසනයයි. එය ජීවමාන පවත්නා සමයේ දී එයින් ඵල නෙළාගත නොහැකි යැයි අත් හැරීම අඥානකමකි. සසර පිළිබඳ කිසිඳු විශ්වාසයක් ඇති කරගත නොහැකිය. මන්ද? අද මිනිසා ඊළඟ උපතේ දී උකුනෙකු හෝ මකුනෙකු විය හැකි බැවිනි. ඉහළ සැප විඳි බ්‍රහ්මයන් හා දෙවිවරුන් විවිධ සත්ව ලෝකයන්හි වී ඉපදුණු අයුරු ද ධර්මය තුළින් පෙන්වා දිය හැකි ය. එහෙයින් ලත් ඵලය අතහැර කල්ප ගණනකින් ඔබ්බෙහි සිදුවන මෛත්‍රී බුදු සසුනෙහි නිවන් පැතීම මේ සසුනෙහි කළ යුතු දෑ නොකොට අලසව පසෙක දැමීමකි. මෛත්‍රී බුදු සමය වන විට අද සිටින අප අපායගාමි වන්නට ද බැරි නැත. ප්‍රේත ලෝකයේ ප්‍රේතයෙක් හෝ පාංශු පිසාචයෙක් වීමටද බැරි නැත. තිරිසන් සතෙකු හෝ මිථ්‍යා දෘෂ්ටිකයෙකු වී නම් මතු බුදු බව ලබන මෙතේ බුදු සසුනෙන් ද ඵල නෙළාගත නොහැකි වනු ඇත.

සංසාරය නමැති අවුල් වූ නූල් බෝලය අල්ලාගෙන සිටින සත්වයා සසර තුළ නැවැත නැවැතත් උපදී. මරණයට ද ඒ හා සමානව මුහුණ පායි. ඉපදීම දුකකි. මන්ද උපත ලද සත්වයා ජරාවට, ව්‍යාධියට හා ඉන් නොනැවතී මරණයට ද පත්වන බැවිනි. උපතේ සිට විපත තෙක් පි‍්‍රයයන්ගෙන් වෙන්වීම, අපි‍්‍රයයන් හා මුහු වීම, කැමැති දෑ නොලැබිම ආදී දහසකුත් දුක්ඛ දෝමනස්සයන් හට මුහුණ දීමට සිදුවේ. මේ සංසාරයෙහි සුපුරුදු විලාශයයි. මේ තත්ත්වය අවබෝධ කොටගෙන සසරින් එතෙරවීම සිතන්නෝ අල්ප වෙති. එහෙයින් පරක් තෙරක් නොපෙනෙන සංසාර සාගරයෙහි අනවරාග්‍ර කාලයක් අතරමංව ඇවිදිනු ලබයි. ආශාව, තෘෂ්ණාව පවතින තුරු සත්වයා භවය තුළ රැඳී සිටියි. සසරින් එතෙර වීමට නම් භව තෘෂ්ණාව සිඳලිය යුතුවේ. එය පහසු කටයුත්තක් නොවන අතර දීර්ඝ කාල පරාසයක් අප්‍රතිහත ධෛර්යයෙන් හා නොපසුබට උත්සාහයෙන් සිදුකළයුතු කාර්යයකි.

පුහුදුන් සත්වයා නිබඳව පඤ්ච ඉන්ද්‍රියන් පිනවීමට තත්පරව කටයුතු කරයි. ඇස, කන, නාසය, දිව හා ශරීරය යන පඤ්ච ඉන්ද්‍රියන් කොතෙක් පිනවනු ලැබුවද එහි තෘප්තිමත් වීමක් නොමැත. එය පුහුදුන් සත්වයාගේ ස්වභාවයයි. මෙහි තතු කියාපෑමට ලොව්තුරා බුදුවරු පහළ වී මඟ නොමඟ පෙන්වති. මඟ යන්නෝ නිවෙති. නොමඟ යන්නෝ දැවෙති. එසේ බුදුරදුන් දිවමන් සමයෙහි ද පිරිනිවීමෙන් අනතුරුව ද නිවනට පත්වූවෝ අති මහත් ය. බුදුරදුන් අභිමුඛයේ දී මෙන්ම තථාගතයන් වහන්සේගේ පරිනිර්වාණයෙන් අනතුරුව ද වැඩ සිටි ප්‍රකට රහතන් වහන්සේලා පිළිබඳ අටුවා තුළ ඇතුළත් ව ඇත. ඒ අනුව මගඵල ලැබීමට බුදුරදුන් ජීවමාන නොවීම ගැටලුවක් නොවන බව ඉන් පැහැදිලි වේ.

බුදුන් වහන්සේගේ ධර්මය අකාලිකය. එය කලක් ප්‍රතිඵල සහිත වී කලක දී ප්‍රතිඵල රහිත වීමට ඉඩක් නොමැත. මෙකල මගඵලයන් හට පත්විය නොහැකි යන්න සිතීමට පෙර පිරිනිවන අභිමුඛයෙහි වැඩහුන් බුදුරදුන් සුභද්‍ර පිරිවැජි හට පවසන දේශනාව සිහිකළ මැනැවි. එහිදී බුදුරදුන් පෙන්වා දෙනුයේ යම් ශාසනික ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය නොමැති නම් එහි පළමු වන ශ්‍රමණයා ද, දෙවැනි ශ්‍රමණයාද, තුන්වැනි හතරවැනි ශ්‍රමණයන් ද නොමැති බවයි. මෙහි පළමු ශ්‍රමණයා යනු රහතන් වහන්සේ ය. දෙවැනි ශ්‍රමණයා යනු අනාගාමි ආර්යයන් වහන්සේ ය. තුන්වැනි හතරවෙනි ශ්‍රමණයන් යනු සකෘදාගාමි හා සෝවාන් ආර්ය ශ්‍රමණයන්ය. බුදු සසුන තුළ ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය ඇති හෙයින් මෙහි ශ්‍රමණයන් හතර දෙනාම වෙති. එහිදී පෙන්වා දෙනුයේ “ඉමේච සුභද්ද භික්ඛු සම්මා විහරෙයියුං න සුඤ්ඤො ලෝකො අරහත්තේහි අස්ස” භික්ෂූන් මනාකොට වාසය කරයි නම් ලෝකය රහතුන්ගෙන් හිස් නොවන වගයි. මේ ප්‍රකාශයෙන් පැහැදිලි වන්නේ පිළිවෙත් සපුරනවා නම් රහත් බව ලැබීමට කාල නිර්ණයක් නොමැති වගයි. එසේ එක කාලයකදී පමණක් මගඵල ලැබිය හැකි නම් බුදුරජාණන් වහන්සේ එසේ දේශනා නොකරනු ඇත. බුදුරදුන් ජීවමානව නොසිටිය ද ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගයට ඇතුළත් සත්තිස් බෝධිපාක්ෂික ධර්මය පවතින හෙයින් මෙකල ද ඒ ප්‍රතිපත්ති ක්‍රම සාධනයෙන් මඟ ඵල ලැබිය හැකිය. එසේ හෙයින් මෙකල මඟඵල ලැබිය නොහැකි යයි කීම අපරාධයකි. මඟඵල ලබන පිරිසක කලින් කලට අඩු වැඩි වෙන බව නම් කිව හැකිය. බුදුන් දිවමන් අවධියේදීම ශාසන ආරම්භයේත් මුල් විසි වසින් පසු මඟ පළ ලබන පිරිස අඩු වූ බව පෙළෙහි සඳහන් වේ. එසේ වීමට බලපානු ලැබුයේ විවිධාකාර අදහසින් සසුන්ගත වුවත් ධර්ම මාර්ගයෙන් බැහැර වීම බව සඳහන් වේ. ඒ අනුව මඟඵල ලබන අය කාලයකට අඩු හෝ වැඩි වනුයේ ධර්මයේ අවලංගු වීමකින් නොව ධර්මය නිවැරදිව පිළිපදින පුද්ගලයන් නොමැතිවීමෙනි.

අංගුත්තර නිකායේ අට්ඨක නිපාතයේ අටුවාව අනුව ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය පිළිපැදීම අඩු වන විට මගඵල ලැබීම පහළ වැටෙන අයුරු මෙසේ පෙන්වා දී ඇත.

“වස්ස සහස්සන්ති චෙතං පටිසම්භිදා පහෙදපත්ත
ඛීණාසවානං වසෙන වුත්තං තතො පන උත්තරිම්පි
ඛීණාසව වසෙන වස්සසහස්සං, අනාගමි වසෙන
වස්සසහස්සං, සකදාගාමී වසෙන වස්සසහස්සං
සොතා පත්ත වසෙන වස්ස සහස්සන්ති එවං පඤ්ච
වස්ස සහස්සානි පටිවේධ සද්ධම්මො ඨස්සති”

අංගුත්තර නිකායේ අට්ඨක නිපාතයේ අටුවාව අනුව සිව් පිළිසිඹියාපත් රහතන්වහන්සේලා පළමු වර්ෂ දහසද, සාමාන්‍ය රහතන් වහන්සේලා දෙවැනි වර්ෂ දහසද, තෙවැනි දහසෙහි අනාගාමින්ද, සිව්වැනි දහසෙහි සකෘදාගාමින්ද අනතුරු දහස තුළ සෝවාන් ආර්යයන් වහන්සේලාගේ කාලය යනුවෙන් පෙන්වා දී ඇත. මෙයට අනුව මේ ගත වනුයේ තුන්වැනි අනාගාමීන්ගේ කාල පරිච්ඡේදයයි. අටුවා මත අනුව බලනු ලැබුවත් තවම මඟඵල ලැබිය හැකි බව ඉන් සනාථ වේ. එහෙයින් මෙකල මඟඵල ලැබිය නොහැකි යැයි සිතීම බැහැර කළ යුතු ය.

මඟඵල ලැබීමට නම් ධර්මය අකාලික වුවද, මාර්ගය වඩනා පුද්ගලයා පූර්ව පාරමිතාවන් සපුරා ඇති අයෙකු මෙන්ම අන්තරායන් ධර්ම පසෙන් මුක්ත වූවෙකු විය යුතු ය. අන්තරායික ධර්ම සහිත පුද්ගලයෙකුට කොතෙක් වෙර වැඩුව ද මේ ජීවිතයේ දී මඟඵල නොලැබේ.

අන්තරායික ධර්ම පහකි

1. කර්මාන්තරාය
2. ක්ලේශාන්තරාය
3. විපාකන්තරාය
4. ආර්යයෝපවාදන්තරාය
5. ආඤව්‍යතික්‍රමණත්තරාය වශයෙනි.

“කර්මාන්තරාය” යනු ආනන්තරීය පාපයන් සිදුකොට තිබීමයි. එනම් මව මැරීම, පියා මැරීම, රහතුන් මැරීම බුදුන්ගේ ලේ සෙලවීම හෝ සංඝභේදය සිදු කිරීමයි. මේ කර්මයන්ගේ විපාකයන් නියතවම දෙවැනි ජාතියෙහි විපාක දෙනු ලැබේ. එහෙයින් මින් එකක් හෝ සිදු කළ අයකුට මෙම දිවියේදී කොතෙක් පින් සිදුකළ ද කොතෙක් වෙර වැඩුවද මඟඵල ලැබිය නොහැකිය.

“ක්ලේශාන්තරාය” යනු තද මිථ්‍යාදෘෂ්ටියෙන් යුක්ත වීමයි. පින් පව් නොපිළිගැනීම හා මරණින් මතු ඉපදීමක් නැත යන අහේතුක අකිරිය, නාස්තික යන මිථ්‍යා දෘෂ්ටියෙන් යුක්ත තැනැත්තන් හටද එම මිථ්‍යා මතයන් අත්හරිනා තුරු මඟඵල නොලැබේ. මිථ්‍යා දෘෂ්ටිය මහා සාවද්‍ය අකුසලයක් ලෙස පෙන්වා දී ඇත. නමුදු මිථ්‍යා මතය අත්හළහොත් මඟඵල සාදාගත හැකිය.

“විපාකන්තරාය” යනු අහේතුක ද්විහේතුක ප්‍රතිසන්ධියෙන් උපත ලැබීමය. අහේතුක ද්විහේතුක ප්‍රතිසන්ධි ඇති පුද්ගලයා හට ද මඟඵල ලැබිය නොහැකිය. මඟඵල ලැබීමට නම් ත්‍රිහේතුක ප්‍රතිසන්ධියකින් ජනිත විය යුතු ය.

“ආයෙ¸ාපවාද අන්තරාය” යනු ආර්යභාවය දැන හෝ නොදැන ආර්යන්වහන්සේ නමකට අපහාස කිරීම හා චෝදනා කිරීමය. සිතින් හෝ එකී අකුශලය සිදුකළහොත් එය මඟඵල සාධනයට බාධාවිය හැකිය. වරද කළ ආර්යයන් වහන්සේ කමා කරවා ගැනීමෙන් එයින් නිදහස් විය හැකි ය.

“ආඤව්‍යතික්‍රමණාන්තරාය” යනු බුදුන් වහන්සේ විසින් පනවා ඇති විනය නීති සිතා මතා කඩ කිරීමයි. එසේ සිදු කිරීමෙන් ද මඟඵල ලැබිය නොහැකිය. ඇවැත්දෙසීම ආදියෙන් ශීලය පිරිසුදු කරගැනීමෙන් එයින් මිදිය හැකිය. පූර්වෝක්ත අත්තරායික ධර්මයන්ගෙන් විනිර්මුක්ත අයෙකු නියම ධර්ම මාර්ගයට අනුව වෙර වඩයි ද හෙතෙම පූර්ව පාරමිතාවන් ද සපුරා ඇතොත් මඟඵල මෙකල වුවද ලැබිය හැකිය. බුදුවරුන්ගේ පාරමිතාවන් කොපමණ කලක් සපුරාලිය යුතුදැයි ආනන්ද තෙරුන් විමසූ විට,

“බුද්ධානං ආනන්ද, හෙට්ඨිම පරිච්ඡේදන චත්තාරි අසංඛෙයියානි කප්පසතසහස්සඤ්ච උපරිම පරිච්ඡේදන අට්ඨ අසංඛෙයියානි කප්පසතසහස්සඤ්ච උපරිම පරිච්ඡේදන සොළස අසංඛෙයියානි කප්පසතසහස්සඤ්ච ද්වින්නං අග්ගසාවකානං එකං අසංඛෙයියං කප්පසත සහස්සඤ්ච, ද්වින්නං අග්ගසාවකානං එකං අසංඛෙයියං කප්පසත සහස්සඤ්ච, අසිති මහා සාවකානං කප්ප සතසහස්සං තථා බුද්ධස්ස මාතාපිතුන්නං උපට්ඨකස්ස”

ආනන්දය, බුදුවරුන් හට අවම වශයෙන් චතුර සංඛ්‍යා කල්ප ලක්ෂයක් ද, මධ්‍යම වශයෙන් අෂ්ට සංඛ්‍ය කල්ප ලක්ෂයක් ද, උපරිම වශයෙන් ෂෝඩාශා සංඛ්‍යා කල්ප ලක්ෂයක්ද පසේ බුදුවරුන් හට ද්වාසංඛ්‍යා කල්ප ලක්ෂයක් ද අග්‍රශ්‍රාවකයන් දෙනමට එකා සංඛ්‍යා කල්ප ලක්ෂයකුත් බුදුන් වහන්සේගේ මවුපියන් සහ පුත්‍රයා හා උපස්ථායකයා හටත් එපමණ කාලයක් ගතවෙන බව මින් කියවේ. සාමාන්‍ය ශ්‍රාවකයන්ගේ මඟඵල ලැබීමට පිරිය යුතු කාල සීමාවක් පෙන්වා නැත. එහෙයින් සාමාන්‍ය අයට මඟඵල සාධනයට පෙරුම් පිරීමේ නිශ්චිත කාල පරිච්ඡේදයක් පෙන්වා නොමැති බව කිව යුතු ය.

පෙර එකල ගාථාවක් ඇසීමෙන් හෝ ධර්ම දේශනයකට කන් යොමු කිරීමෙන් පහසුවෙන් මඟඵල ලැබුවන් මෙන්ම පැවිදි වීමේ දී කෙස් රොදක් කපා අතට දී තචපංචකය මෙනෙහි කිරීම තුළින් හිස කෙස් කපා අවසන් කිරීමට පෙර මඟඵල ලත් අයුරු සඳහන් වන කථා මෙන්ම සමහර තෙරුන් වහන්සේලා ඉතා දුක සේ වීර්ය කොට මඟඵලයන් හට පත් වූ අතර සමහරුන් කොතෙක් වීර්ය කලද මඟඵල නොලැබු බව බෞද්ධ සාහිත්‍යයේ දක්නට ඇත. එසේ පහසුවෙන් මඟඵල ලත් පිරිස අතීත පාරමිතාවන් සපුරා තිබූ අය ලෙසත්, තරමකට හෝ පාරමිතාවත් පුරණය, කළ පිරිස අමාරුවෙන් මඟඵල ලත් අය ලෙසත්, උත්සාහ කොට මඟඵල නොලැබූ පිරිස අතීත පාරමිතාවත් සපුරා නොතිබූ අය ලෙසත් පෙන්වා දිය හැකි ය.

එසේ හෙයින් කලකට මඟඵල ලැබීම සක්‍රිය වී කාලයකට අක්‍රිය වෙන බවක්, ධර්මයේ සඳහන් වී නොමැත. නූතනයේ මඟඵලලාභීන් අඩුවන්නට හේතුවක් වනුයේ ධර්මයේ දෝෂයක් නොව එය පිළිපදින පිරිස අඩුවීම බව පෙන්වා දිය යුතු වේ. එහෙයින් සද්පුරුෂයන් කුසිත නොවී තමන් ලත් මහාර්ඝ වූ මේ බුදු සසුන තුළම වෙර වඩා උතුම් මඟඵලයන්ට පත්වන්නට වෙර වඩත්වා.