දුකසේ විඳින කර්ම විපාක - 25
අම්බස්ඛර
පේ‍්‍රත වස්තුව
එම්බා පේ‍්‍රතය, මේ විදිහට මොහු ඉතා දරුණු දුකට පත්වෙලා කොහොඹ උලක
නග්ගවලා ඉන්නේ. එහෙම කෙනෙකුට ඔබ ඇයි ‘ජීවත් වෙන්න.
ජීවත් වෙන්න ජීවිතය තමයි ශ්‍රේෂ්ඨ වෙන්නේ’ කියා කියන්නේ. මොන කරුණක්
මතද? පින්වත් රජතුමනි, මේ පුරුෂයා මගේ ලේ ඥාතියෙක්.
මට පෙර ආත්මභාව සිහි කරන්න පුළුවනි.
එහෙම දැකලා මට මොහු ගැන කරුණාවක්
ඇතිවුණා. පාපී ගති ඇති මේ පුද්ගලයා නිරයේ වැටෙන්න නම් එපා කියල
 පොල්ගහවෙල
මහමෙවුනා භාවනා අසපු නිර්මාතෘ
කිරිබත්ගොඩ
ඤාණානන්ද හිමි
තථාගතයන් වහන්සේ ජේතවනාරාම විහාරයෙහි වැඩ වාසය කරන කාලයේ දී අම්බස්ඛර
නම් ලිච්ජවි රජතුමා විශාලා නුවර රජ වී සිටියා. ඔහු මිත්‍යා දෘෂ්ඨිකයි.
නාස්තිකවාදීයි.
ඒ කාලයේ ඒ නුවර එක්තරා වෙළෙන්දෙකුගේ වෙළෙඳපල ඉදිරිපිට මඩ වලින් ගැවසුනු
බිම් පෙදෙසක් තිබුණා. බොහෝ මිනිසුන් එහි වැටී කරදරයට පත්වුණා. ක්ලාන්ත
වුණා. සමහරු මඩ තැවරීමෙන් පීඩා වින්දා. එය දුටු එක් වෙළෙන්දෙක් මේ
මිනිසුන් මඩ නො පාගාවා කරදරයට පත් නොවේවා යි සිතා දුගඳ නැති සුදු
පැහැති මියගිය ගවයකුගේ් හිසේ ඇටකටු ගෙන මඩ මතුපිටට දැම්මා. ඔහු
ස්වභාවයෙන්ම සිල්වත්. ක්‍රෝධ නො කළ තැනැත්තෙක්. මොලොක් වචන තිබුණා.
අනුන්ගේ ගුණ කිව්වා.
එක් දිනක් මොහු තම යහලුවකු දිය නාමින් සිටින විට විහිලුවක් කරමියි සිතා
ඔහුගේ ඒ ඇඳුම් සඟවා තැබුවා. දිය නා ගොඩ වූ යහලුවා ඇඳුම් සොයමින් බොහෝ
අපහසුවට පත්වූ විට ඔහු සිනා සිසී නැවත ඒ ඇඳුම් දුන්නා.
ඒ වගේම ඔහුගේ් බැණෑ කෙනෙකු අනුන්ගේ් ගෙවල් වලින් බඩු සොරකම් කොට අර
තැනැත්තා කරගෙන ආ වෙළෙඳ සැලේ තැබුවා. බඩු හිමියෝ බඩු සොයාගෙන ගොස් කඩේ
තිබුණු බඩුත් සමඟ ඔහුත් බෑණාත් අල්ලාගෙන ගොස් රජුට බාර දුන්නා. රජතුමා
මොහුගේ් හිස ගසා දමා බෑනා උල තබන්නට නියෝග කළා.
ඔහු කලුරිය කොට භූමාටු දෙවියන් අතර උපන්නා. ඔහු පෙර ජීවිතයේ දී ගව හිස්
කටුවලින් මගතොට පිළියෙල කළ පිනෙන් සුදු පැහැති දිව්‍යමය මනෝ ජව සම්පන්න
වූ අජානීය අශ්වයකු ලැබුණා. අනුනගේ ගුණ කීම නිසා ඔහුගේ ශරීරයෙන් දෙවි
සුවඳ විහිදුණා. වස්ත්‍රය සඟවා තිබූ පවෙන් නග්නව උපන්නා. ඔහු තම පෙර කළ
කර්මයේ බලයෙන් උල තබන ලද තමන්ගේ් බෑනා දැක කරුණාවෙන් යුතුව වේගයෙන් යන
අසුපිට නැගී උල තබා ඇති තැනැත්තා ළඟට ගොස් “පින්වත ජීවත් වනු,
ජීවත්වීමමයි ශ්‍රේෂ්ඨ’ කියා සැම දවසකම කියනවා.
ඒ කාලයේ අම්බසක්ඛර රජතුමා අසුපිටින් නගරය පුරා වීදි සංචාරය කළා.
එවෙලෙහි එක්තරා නිවසක කවුලුවෙන් රජතුමාගේ සිරි නරඹමින් සිටි එක්
ස්ත්‍රියක් දුටු රජතුමා ඇය කෙරෙහි ආල සිතක් ඇතිකරගෙන පසු අසුගේ සිටි
රාජපුරුෂයාට මේ නිවස හා මේ කාන්තාව මතකයේ තබා ගන්නැයි කියා නගරය පුරා
වීථි සංචාරය කොට නැවත මාලිගාවට ආවා.
පසුව අර පුරුෂයා කැඳවා ‘මා විසින් පෙන්වූ නිවසේ සිටි ස්ත්‍රිය
විවාහදැයි දැනගෙන එව‘ කියා ඔහු පිටත් කොට යැව්වා. ඇය විවාහක බව රජු
දැනගත්තා. ඇය ලබා ගැනීමට උපායක් සිතා ඒ කාන්තාවගේ් සැමියා කැඳවා ‘
එම්බල පුරුෂය ඔබ මට මෙතැන් පටන් උපස්ථාන කළයුතු යැයි’ රජ අණක් පැනවූවා.
ඔහු ඉතාමත් අකැමැති වුවත් අණ පිළිගත්තා. රජතුමා ඔහුට බත් වැටුප ලබා
දුන්නා. දින කිහිපයකට පසු රාජකාරියට පැමිණි පුරුෂයාට රජතුමා කියා
සිටියා
’පුරුෂය අසවල් තැන එක් පොකුණක් තිබෙනවා. ඒ පොකුණේ් අරුණුවන් මැටි සහ
රතු උපුල් තිබෙන එව. ඔබ අදම ඒවා රැගෙන නාවොත් තාගේ ජීවිතය ද මම නැති
කරමි’ කියා ඔහු පිටට ගිය පසු දොරටුපල්ලා අමතා අද ඉර බසින්නට පෙරම නුවර
සියලු දොරවල් වසා දමන්නැයි අණ කළා.
රජතුමා කියා සිටි ඒ පොකුණ විශාලා නුවර සිට තුන් යොදුනක් පමණ ඈතින්
තිබුණත් ඔහු මරණ බිය නිසා ඉතා වේගයෙන් ගොස් උදය කාලයේ ම ඒ පොකුණ වෙතට
ආවා. ඒ පොකුණ අමනුෂ්‍යයකු විසින් ආරක්ෂා කරන බව කලින් ඔහු දැන සිටි
නිසා පොකුණට නො බැස පොකුණේ අනතුරු කිසිවක් ඇද්ද බලමින් වටේ ඇවිද්දා.
පොකුණට අරක් ගත් අමනුෂ්‍යයා මොහු කෙරෙහි අනුකම්පාවෙන් මිනිස් වෙසින්
පැමිණි ඔහුගෙන් සියලුම කරුණු විමසා “තොපට අවශ්‍ය දෙයක් ගෙන යන්නැයි”
කිව්වා. අර පුරෂයා අරුණුවන් මැටි ද රත්උපුල් ද ගෙන හිරු බැස යාමට පෙරම
නගරයේ දොරටුව වෙත පැමිණියා. ඔහු දුටු දොරටු පාලකයා කෑගසද්දී ම දොරටුව
වසා දැමුවා.
දොර වසා දැමු නිසා නගරයට ඇතුලුවීමට අවස්ථාවක් නොමැති ව වටපිට බලද්දී,
දොරටුව ළඟ උල තබා තිබෙන අර පුරුෂයා දුටුවා. ඔහු කියා සිටියා ‘මම අත
වැරැද්දක් නැහැ. මම කෑ ගසද්දීම දොටුවට වසා දැමුවා. මම සවස් වීමට පෙර යි
ආවේ’ නුඹ විසින් මෙය දැක්කානේ. නුඹ මට සාක්ෂිකරුවෙකු වේවායි’ කියා
සිටියා. එය අසා උල උඩ සිටි පුරුෂයා කියනවා “ මම උල උඩ ඉන්න මරණයට කැප
වූ අයෙක්. මා කෙසේනම් ඔබට සාක්ෂි දෙන්න ද? ඔබට මම යෝජනාවක් කරන්නම්. මා
බැලීමට එක් ඉර්ධිමත් පේ‍්‍රතයෙක් සෑමදාම මෙතැනට එනවා. ඔබ ඒ පේ‍්‍රතයා
සාක්ෂිකරු කරන්න යැයි කියා සිටියා. මැදියම් රෑ එතැනට පැමිණි පේ‍්‍රතයාට
සියලු කරුණු කියා සිටියා.
පසුදා උදේ රජතුමා ‘තා විසින් මගේ අණ ඉටුකළේ නැහැ. නුඹට එනිසා රාජ
දඬුවම් පමුණුවමියි’ කියා සිටියා. එවිට අර පුරුෂයා ‘’දේවයන් වහන්ස මා
ඔබගේ අණ ඉටුකළා. සවස් වීමට පෙර මම මෙහි ආවා. “ඒ සඳහා තොට සාක්ෂි
තිබේදැයි” රජතුමා අසා සිටියා.
එසේය. මේ උල උඩ සිටින මිනිසා ළ¼ඟට සැමදාම එක් ඉර්ධිමත් පේ‍්‍රතයෙක්
පැමිණේ. ඒ පේ‍්‍රතයා මට සාක්ෂිකරුයි” ඒ සාක්ෂිය කෙසේ විමසිය යුතුදැයි
රජු අසා සිටියා. “අද රාති‍්‍රයේ ඔබ වහන්සේ මා හා එනු මැනවයි” කියා
සිටියා. රජතුමා මැදියම් රාත්‍රියේ දී එතැනට ගොස් සිටියා. එතැනට ආ
පේ‍්‍රතයා ’පින්වත ජීවත් වව්. ජීවත්වීමමයි ශ්‍රේෂ්ඨ’ කියා සිටියා. එය
ඇසූ රජු පේ‍්‍රතයාගෙන් ගාථාවකින් කරුණු අසා සිටියා.
මොහුට නින්දක්, වාඩිවෙලා සිටීමක් නැහැ. ඉදිරියට ඒමක් නැහැ. අපසු යාමක්
නැහැ. ආහාරපාන රස විඳීමක් ඇඳුම් නැහැ.
එම්බා පේ‍්‍රතය, මේ විදිහට මොහු ඉතා දරුණු දුකට පත්වෙලා කොහොඹ උලක
නග්ගවලා ඉන්නේ. එහෙම කෙනෙකුට ඔබ ඇයි ‘ජීවත් වෙන්න. ජීවත් වෙන්න ජීවිතය
තමයි ශ්‍රේෂ්ඨ වෙන්නේ’ කියා කියන්නේ. මොන කරුණක් මතද?
පින්වත් රජතුමනි, මේ පුරුෂයා මගේ ලේ ඥාතීයෙක්. මට පෙර ආත්මභාව සිහි
කරන්න පුළුවනි. එහෙම දැකලා මට මොහු ගැන කරුණාවක් ඇතිවුණා. පාපී ගති ඇති
මේ පුද්ගලයා නිරයේ වැටෙන්න නම් එපා කියල.
ලිව්ඡවී රජතුමනි. මේ පුද්ගලයා මෙතැනින් චුුුත වෙලා යන්නේ අති භයානක
සන්තුස්සද කියන නිරයට යි. එහෙ පවු කරපු උදවියට මහ භයානක කටුක දැවිලි,
තැවිලිි ඇති දුක් උපදනවා.
එවිට රජතුමා කියනවා පේ‍්‍රතය, මම යම්කිසි දෙයක් ඇසින්ද දැක්කා නම් ඒ
හැම දෙයක්ම මට විශ්වාස කරන්න පුළුවනි. ඉදින් ඇස් දෙකෙන්ම දැකලත් ඒක මම
අදහන්නේ නැත්නම් එතකොට ඔබ මට නිග්‍රහ කරන්න.
පේ‍්‍රතය, ඔබ සුදු අශ්වයන් යෙදූ අලංකාර යානයකින් මේ හුල තිබෙන පුද්ගලයා
ළඟට එන්නේ. මේක අද්භූත යානයක්. දර්ශනීය යි. මේ විපාකය මොන කර්මයකින්
ලැබුණ දෙයක් ද?
විශාලා මහනුවර නගරය මැද්දේ මඩ සහිත මාර්ගයක නාර වලක් තිබුණා. මම යහපත්
අදහසින් මියගිය ගවයකුගේ හිස් කබලකින් ඒ වළ වැහුවා. එයට පය තබා මිනිසුන්
එතැනින් ගමන් කළා. මේක අද්භූත යහනාවක්. දර්ශනීය යි. මේ විපාකය ලැබුනේ
අන්න ඒ කර්මයෙන් තමයි.
මහානුභාව ඇති යක්ෂය, ඔබේ සිරුර පැහැයේ හැම දිසාවක්ම බබලනවා. ඔබේ ශරීරයේ
හමන සුවඳ හැම දිසාවේ ම පැතිරෙනවා. ඔබ දිව්‍ය ඉර්ධියට පත්වෙලයි ඉන්නේ.
නමුත් ඔබේ ඇගේ නූල් පොටක්වත් නැහැ. මේ විපාකය ලැබුණේ ඇයි?
මම ක්‍රෝධ කළේ නැහැ. හැම තිස්සේම ගතකළේ පහන් සිතින්මයි. මිහිරි වචනයෙන්
මම මිනිසුන්ට කතා කළේ. මගේ් දිව්‍ය වූ සිරුරෙන් පැහැය විහිදෙන්නේ ඒ
කර්මයේ විපාක වශයෙන්. ධර්මය පිහිටි උදවිය ගේ යසස් කීර්තියත් ගැන
දැකලමයි මම එය පහන් සිතින් වර්ණනා කරන්නේ. ඒ කර්මයේ විපාකය වශයෙන්
ලැබුණේ් මෙයයි. මගේ ශරීරයෙන් දිව්‍ය සුවඳක් නිතර හමනවා. මගේ යහලුවන්
නාන තොටේ නනා හිටියා. එතකොට මම ඔවුන්ගේ වස්ත්‍ර සඟවා තැබුවේ සෙල්ලටම
යි. නපුරු අදහසින් නොවේ. ඒ විපාකය තමයි මම නිරුවත් කෙනෙක් වුණේ. ඒ නිසා
මගේ ජීවිතය දුකයි.
ඉතිරි කොටස
දෙසැම්බර් මස 20 වැනිදා පත්‍රයේ
සටහන:
නයනා නිල්මිණි
දුකසේ විඳින කර්ම විපාක 24 කූට විනිච්ඡයික පේ‍්‍රත වස්තුව
|
අමාවක
පුර
අටවක
පසෙලාස්වක
අව
අටවක