සත්‍ය
වචනය
 පානදුර චිත්ත භාවනා මධ්‍යස්ථානාධිපති
ශාස්ත්‍රපති
දොඩන්දූවේ
සිරිකර නා හිමි
මේ ලිපියේ මුල් කොටස ‘බොරු කියන්නා හිස් කළයක් බඳුය’ මැයෙන් පසුගිය 5
වැනිදා පත්‍රයේ පළවිය.
ඛුද්දක නිකායේ ඉතිවුත්තක පාලියේ සම්පජාන මුසාවාද සුත්‍රයේදී ද මේ අදහස
තවදුරටත් අවධාරණය කරයි.
එකං ධම්මං අතීතස්ස භික්ඛවෙ පුරිස පුග්ගලස්ස නාහං තස්ස කිඤ්චි පාපධම්මං
අකරණීයන්ති වදාමි
කතමං එකධම්මං, යථයිදං භික්ඛවෙ සම්පජාන මුසාවාදො
මහණෙනි, වාක් සත්‍ය නම් වූ එක් ධර්මයක් ඉක්මවා ගිය ඒ පුද්ගලයාට නොකළ
හැකි කිසියම් පාපකර්මයක් නැතැයි මම කියමි. කවර එක් ධර්මයක්ද? මහණෙනි,
යම් බඳු වූ මේ දැන දැන බොරු කීමෙක් වේද එයයි.
බුදුරදුන් රාහුල හිමියන්ට දෙන උපදේශය අප සමාජයට ඉතාම වැදගත් ය.
සෙල්ලමටවත් බොරුවක් කියන්න එපා යයි කියන අවවාදයයි. අපේ රටේ බොරු
ඉගැන්වීම කොතෙක් ඉදිරියට පැමිණ තිබේදැයි කිවහොත් අවුරුදුකාලයට අලුත්
සෙල්ලමක් පටන් ගෙන ඇත. ලොකුම බොරුව කීමේ තරගයෙන් ජය ගන්නාට තෑගිත්
පිරිනැමීමයි. සාරධර්ම පිළිබඳ කිසිදු සැලකීමක් නැතිව මෙවැනි විහිළු අපේ
සමාජයට කොහොම ඇතුළු වුණාද යන්න ගැටලුවකි. තවත් එවැනිම බොරු කියන දිනයක්
ලෙස අප්‍රේල් පළමුවැනිදා, මෝඩයාගේ දිනය ලෙස නම් කර ගෙන ජයටම බොරු
කියති. ඒවා ඇස් රතුවන බොරු දක්වා දියුණු වී ඇත.
මේ නිසා කුඩා කාලයේ සිටම දරුවන්ට ඇත්ත කතා කරන්න පුරුදු කරන්න.
වැරැදිලාවත් බොරුවක් කියැවුණොත් අම්මාට, තාත්තාට ඒ ගැන කියා සමාව ගන්න
උගන්වන්න. එහෙම නොකළහොත් ඒ දරුවා බොරු කියන්න භය නැති වී වැඩිපුරම බොරු
ගෙදරට කියනු ඇත. එය හොඳ ආදර්ශයක් නොවෙයි. කුඩා කල සිටම සෙල්ලමට හෝ
බොරුවක් කියූ විට එහි වරද පෙන්වා දී සමාව ගන්න ඉගැන්වූ විට ඒ අභ්‍යාසයේ
හොඳට ක්‍රියාත්මක වී ඔහු සත්‍යවාදියකු වේවි. හොඳ පුරුද්දක් කවදාවත්
අපතේ යන්නේ නැහැ. නරක පුරුදු විපතක්මයි ඉතිරි කරන්නේ. බුදුහාමුදුරුවෝ
රාහුල පොඩිහාමුදුරුවන්ට උපදෙස් දුන්නේ වැරැද්දක් සිදු වූ විට එය
ගුරුවරයාට හෝ වෙනත් වැඩිහිටි භික්‍ෂුවකට කියා සමාව ගත් විට
ආයතිසංවරයෙහි පිහිටනවා කියායි. එවිට පිරිසුදු කෙනකු විය හැකි බවයි.
දඬුවමට වඩා එම ක්‍රමය කොතරම් හොඳද?
වචනයේ විශිෂ්ටත්වය නිර්මාණය වන්නේ සත්‍ය කතා කිරීම තුළයි. මහබෝසතාණෝ
‘කිං සච්ච ගවේසී’ සත්‍ය ගවේෂණයේ යෙදුනහ. සත්‍ය කුමක්දැයි සොයා ගියහ. ඒ
නිසා බුදුසමිඳුන් සොයා ගත් සත්‍ය චතුරාර්ය සත්‍ය බවට පත්විය. ඇත්ත ලොවට
හෙළි විය.
අවිද්‍යා අඳුර දුරුවිය. බුදුබව ලබා පස්වග තවුසන්ට එය ඔප්පු කිරීමට
උන්වහන්සේ යොදා ගත්තේ අරුම පුදුම ප්‍රාතිහාර්යයක් නොවේ, සත්‍ය වචනයයි.
තමන් වහන්සේ බුදුබව ලබා ඇති බව පස්වග තවුසන්ට ප්‍රකාශ කළ විට ඔවුන් එය
පිළිගත්තේ නැත. එවිට බුදුරදුන් අසන්නේ මීට කලින් මා කවදාවත් එහෙම
අදහසක් ඔබට දුන්නා දැයි කියායි. නැහැ, මීට පෙර කිසිදවසක එහෙම කියා නැහැ
කියා සත්‍ය වචනයෙහි පිහිටා බුදුබව පිළිගත්හ. එය ලොව ඉහළම පරමාදර්ශයයි.
දැන දැන බොරු කියන්නාට කිසිදිනක ආර්ය සත්‍ය අවබෝධ වන්නේ නැත. බොරුවෙන්
ඉවත් වී සත්‍යයෙහි පිහිටා කටයුතු කළ විට සත්‍යය අවබෝධ කළ හැකියි.
“සච්චං හවෙ සාධු කරං රසානං” රස අතර හොඳම රසය සත්‍ය රසය බව ආලවක
යක්‍ෂයාට බුදුහිමියෝ දේශනා කළහ. සත්‍යයට හැමෝම කැමැතියි, පි‍්‍රයයි.
බොරුවට කැමැති බොරුකාරයන් පමණයි. සැමදා ලොව බබුළුවන්නේ සත්‍යයයි.
සත්‍යය කතා කරන්නේ අප ළඟ වචී සුචරිතය ආරක්‍ෂා වන විටයි. වචනයේ සුචරිතය
ආරක්‍ෂා වන කරුණු පහක් බුදුහිමියෝ දේශනා කළහ.
1. කාලෙන භාසිතා හොති -
සුදුසු කාලයෙහි කියන ලද දෙය
2. සච්චා ච භාසිතා හොති -
සත්‍යය වචනයක් විය යුතු බව
3. සණ්හාච භාසිතා හොති –
මටසිළුටු වචන විය යුතු බව
4. අත්ථසංහිතා ච භාසිතා හොති –
අර්ථ සහිත විය යුතු බව
5. මෙත්ත චිත්තේනච භාසිතා හොති -
මෙත් සිතින් කියන වචන විය යුතු බව.
(අංගුත්තර නිකාය, සුභාසිත වාචා සූත්‍රය)
සුභාෂිත වචනයක්, නිවැරැදි වචනයක්, නුවණැතියන් විසින් නින්දා නොකරන
වචනයක් වීමට මේ අංග පහෙන් යුක්ත වචන කතා කිරීම ඉතා රසවත් බව දේශනා කළහ.
බුදුපියාණන් වහන්සේගේ වචන සුභාෂිතයි. මේ ගුණ පහම ඇත. ඒ නිසා ඒ වචන
මිනිසුන්ටත් දෙවියන්ටත්, බඹුන්ටත්, යකුන්ටත්, සතුන්ටත්, ප්‍රේතයන්ටත්
ආදී හැමෝටම මිහිරි විය.
ඒවගේම බොහෝ කතා කිරීමත් හොඳ නැත. එවිට වචනය වැරැදි පැත්තට යයි. ඒ නිසා
ප්‍රමාණයට කතා කරන්න. එවිට වචන හසුරුවා ගැනීමට පහසු වේ. නුවණින් දැන
ප්‍රමාණයට කතා කරන විට ආනිශංස පහක් ලැබෙන බව බුදුහිමියෝ දේශනා කළහ.
1. න මුසා භණති - බොරු කියන්නේ නැත.
2. න පිසුණං භණති - කේලාම් කියන්නේ නැත.
3. න ඵරුසං භණති – රළු බස් කියන්නේ නැත.
4. න සම්ඵප්පලාපං භණති – හිස් වචන කියන්නේ නැත.
5. සුගතිං සග්ගං ලෝකං උපපජ්ජති - සුගති ස්වර්ග ලෝකයට පැමිණෙයි.
(අංගුත්තර නිකාය – බහුභාණි සූත්‍රය)
ඕනෑවට වඩා නිතර නිතර කතා කරමින් කාලය කා දමන විට මේ ප්‍රතිඵල නොලැබී
යයි. ඒ නිසා බොහෝ කතා කිරීම (බහුභාණී) පව් පිරෙන වැඩකි.
ප්‍රමාණයට කතා කර වචී සුචරිතය ආරක්‍ෂා කර ගෙන කටයුතු කරන පුද්ගලයාටත්
ආනිශංස පහක් ලැබෙන බව දේශනා කර තිබේ.
1. අත්තාපි අත්තානං න උපවදති – තමා තමාට දොස් නොපවරයි.
2. අනුවිච්ච විඤ්ඤු පසංසන්ති – නුවණැත්තෝ දැන ප්‍රශංසා කරති.
3. කල්‍යාණෝ කිත්ති සද්දො අබ්භුග්ගච්ඡති – යහපත් කීර්තියක් පැතිරෙයි.
4. අසම්මුළ්හෝ කාලං කරොති - නොමුළාව කළුරිය කරයි.
5. සුගතිං සග්ගං ලෝකං උපපජ්ජති – මරණින් මතු සග ලොවට පැමිණෙයි.
බලන්න හොඳ වචනයක අසිරිමත් බව කොතරම් ද කියා. වචනය කොතරම් වටින ප්‍රතිඵල
අපට හිමිකරනවද? දිනක් මුගලන් මහරහතන් වහන්සේ දෙව්ලොවට වැඩම කළහ.
උන්වහන්සේ මහා දිව්‍ය විමානයක් ළඟ නතර වූහ.
ඒ විමානයට අධිපති දෙවඟන පැමිණ මුගලන් හිමියන්ට නමස්කාර කළාය. උන්වහන්සේ
අහනවා, පින්වත් දිව්‍යාංගනාව, ඔබ මොනවා කරලද මේ සම්පත් ලැබුවෙ කියා.
දෙවඟන කියනවා, ‘මුගලන් හාමුදුරුවනේ, මම ලොකු පින්කම් කළේ නැහැ. ගිය
ආත්මෙ මම දුප්පත්, අසරණ ගැහැනියක්. පාපයට හරි භයයි. මියයනතුරු කවදාවත්
බොරුවක් කිව්වෙ නැහැ. ඇත්ත, සත්‍ය පමණක් කතා කරලා මේ සම්පත් ලැබුවා
කියා.
මේ ආකාරයට කටයුතු කරන අය පාපයෙන් වැළැකෙති. දෙලොව යහපත උදාකර ගනිති. ඒ
නිසා අපි කවුරුත් බොරුවෙන්, මුසාවාදයෙන් වළකිමු. සත්‍යවාදී වෙමු.
සුභාෂිත වචනවලින් රට සුවඳවත් කරමු. සත්‍යයෙන් සමාජය පිරිපුන් කරමු.
එවිට අපකාටත් හිස් කළ බවට පත්වන්නේ නැතිව පිරුණු කළ මෙන් නොසැලී සිටීමට
හැකිවේවි. ඒ තුළින් විශ්වාසවන්ත සමාජයක් ගොඩ නඟමු. |
අමාවක
පුර
අටවක
පසෙලාස්වක
අව
අටවක